Elmaslar, yerkürenin derinliklerinde milyarlarca yıl yüksek basınç ve sıcaklıkla şekillenmiş, volkanların püskürmesiyle yüzeye çıkmıştır.
Tarih boyunca “lüks” sınıfında yer alan elmas, kullanışlıdır, güzeldir ve insan eliyle üretilemez. İşte bu son kısım artık doğru değil.
Özellikle Afrika’da kötü şartlarda madencilik yaptırarak insanlara zulmettiği, bununla kalmayıp çevresel hasarlara yol açtığı için çokça eleştirilen elmas endüstrisi, bugün geleceği açısından belki de çok daha büyük bir sorunla karşı karşıya: Çok daha hızlı ve kolayca üretilebilen, insan yapımı elmaslar!
Yeni bir yöntem sayesinde üretilen elmaslar “çakma” değil “gerçek” ve madencilikten çok daha ucuza elde ediliyor.
“Gerçek” derken, iki tür elmas da kübik yapıda konumlanmış karbon atomlarından oluşuyor. Görsel olarak ayırt etmek de imkânsız.
Elmas üretme çalışmaları aslında 1950’lerde sonuca varıyor; yüksek basınç ve sıcaklık oluşturarak birkaç haftada elmas üretilebiliyor.
Yüksek sıcaklıktan kasıt 1600 derece civarı, basınç ise ticari bir uçağı parmağınızın ucunda dengede tuttuğunuzda hissedeceğiniz kadar. Yani eski yöntem, doğal sürecin hızlandırılmış taklidinden ibaret.
Bu yöntem, madencilikten daha mâliyetli. Elde edilen elmaslar da istenilen parlaklıkta değil. Dolayısıyla bunlar kesme aletlerinin uçlarında kullanılıyor.
Son yıllarda geliştirilen kimyasal buhar kırağılaştırma (chemical vapor deposition) yöntemi, eski yöntemin pabucunu dama atıyor: Kısa sürede, doğal elmastan gözle ayırt edilemeyecek kadar gerçek elmas üretimi!
Sentetik elmaslar doğal elmaslar gibi piyasada dolaşıyor ve çoğu kişi bunun farkında değil.
Elmasa müşteri olan bazı kişiler doğal elmastan vazgeçmiyor, milyarlarca yıllık bir hikâyeye sahip olan taşı tercih ediyor; bu, onlara anlam sağlıyor. Diğerleri ise madencilikle çevreye verilen zararı önlemek için sentetik elmaslara yöneliyor.
Sentetik olduğu bilinen elmasların fiyatları doğal olanlardan %30 düşük ancak fiyatlama konusunda bir kafa karışıklığı da var; sentetik ama birebir aynı olan neden değersiz olsun ki?
Yazının kaynağı alttaki videodur.